Πόντιοι

Πόντιοι ονομάζονται οι Έλληνες που κατάγονται από την περιοχή του Πόντου δηλαδή τα νότια παράλια της Μαύρης θάλασσας (Εύξεινος Πόντος), στη σημερινή βορειοανατολική Τουρκία όπως επίσης και από την ΕΣΣΔ . Η παρουσία Ελλήνων στην περιοχή του Πόντου ανάγεται από την αρχαιότητα μέχρι τους νεότερους χρόνους οπότε η πλειονότητά τους (οι χριστιανοί Πόντιοι) μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, με την ανταλλαγή πληθυσμών που ακολούθησε τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.

Πίνακας περιεχομένων

1 Ιστορία,καταγωγή
2 Γλώσσα
3 Ανταλλαγή πληθυσμών
4 Γενοκτονία
5 Ήθη και έθιμα
6 Δείτε επίσης
7 Εξωτερικές Συνδέσεις
8 Παραπομπές

Ιστορία,καταγωγή

Η ιστορία του Ελληνισμού στον Πόντο έχει ως επίσημη αφετηρία την ίδρυση της Σινώπης στα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας από Ίωνες ναυτικούς περίπου το 800 π.Χ. Από τη Σινώπη ερευνητές ίδρυσαν άλλες πόλεις. Η κυριότερη αυτών των πόλεων ήταν η Τραπεζούντα το 783 π.Χ. Οι Έλληνες του Πόντου αναφέρονται από αρκετούς αρχαίους συγγραφείς. Από τον Πόντο καταγόταν ο αρχαίος Έλληνας αστρονόμος Ηρακλείδης ο Ποντικός καθώς και ο ιστορικός και γεωγράφος Στράβων.
Η επίσημη θεωρία για την καταγωγή των Ποντίων είναι πως πρόκειται για τους απογόνους εκείνων των αρχαίων Ελλήνων Ποντίων, που έζησαν κάποτε στην περιοχή.[1][2]
Το διάστημα μετά από την οθωμανική κατάκτηση (κυρίως ο 18ος και ο 19ος αιώνας) χαρακτηρίζεται από μεταναστευτικά ρεύματα στη νότια Ρωσία και στον Καύκασο, όπου δημιουργούνται μεγάλες ποντιακές κοινότητες.[3] Στο έργο του Αποσπάσματα από την Ανατολή (1845) ο Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράυερ περιγράφει τις επαφές του με χριστιανούς ελληνόφωνους Ποντίους, που συναντά ταξιδεύοντας τον Εύξεινο Πόντο. Τους χαρακτηρίζει ως «Βυζαντινούς Έλληνες» και την γλώσσα τους ως «ελληνικά της Ματσούκας».[4] Τους περιγράφει ως ελληνόφωνους που προσκυνούν την Παναγία Σουμελά.[5]

Γλώσσα

Παραδοσιακό σπίτι στον Πόντο.

Κύριο λήμμα: Ποντιακή διάλεκτος
Γλώσσα των Ποντίων είναι η ποντιακή διάλεκτος της Ελληνικής. Παρ' όλο που διατηρεί στοιχεία της αρχαίας ιωνικής διαλέκτου της Μιλήτου, τα οποία ανάγονται μέχρι την εποχή του Ομήρου, η διάλεκτος αυτή προέρχεται από την ελληνιστική εποχή. Στα 2600 χρόνια ζωής της, η Ποντιακή διάλεκτος, πέρα από τις επιδράσεις της αλεξανδρινής και της μεσαιωνικής κοινής Ελληνικής, δέχτηκε επιδράσεις από το λεξιλόγιο των Γενουατών και των Βενετσιάνων της Τραπεζούντας, των Περσών, των Γεωργιανών και των Τούρκων. Ωστόσο οι ξένες λέξεις αυτές εξελληνίστηκαν και εντάχθηκαν στο κλιτικό σύστημα της ελληνικής γλώσσας.[6]

Ανταλλαγή πληθυσμών

Κύριο λήμμα: Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923
Το 1923 σύμφωνα με την Συνθήκη της Λωζάνης, πραγματοποιήθηκε ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και μέσα στη συμφωνία της συνθήκης περιλαμβανόντουσαν και οι χριστιανοί (ελληνόφωνοι ή μη) κάτοικοι του Πόντου, όπως και αυτοί της υπόλοιπης Μικράς Ασίας. Η πλειονότητα των Ποντίων προσφύγων που ήρθαν τότε στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε στις περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης. Οι Πόντιοι που είχαν αλλαξοπιστήσει προς το Ισλάμ παρέμειναν στη Τουρκία. Γενοκτονία

Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου,ξέσπασαν αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ του Τούρκικου στρατού και των σημερινών Ελληνοποντίων καθώς αυτοί, σε συμμαχία με Αρμένιους, συντάχθηκαν στο πλευρό της αντιπάλου Ρωσίας.Οι Ελληνοπόντιοι δέχτηκαν τα σκληρά αντίποινα του Τούρκικου στρατού με αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς Πόντιους. Έτσι οι ίδιοι οι Πόντιοι, καθώς και το Ελληνικό κράτος αναφέρονται σήμερα σε γενοκτονία των Ποντίων από την Τουρκία. Οι ίδιοι οι Πόντιοι μάλιστα τη θεωρούν ανάλογου μεγέθους γενοκτονία αυτής των Εβραίων από τους Γερμανούς και των Αρμενίων από τους Τούρκους και τιμούν την επέτειό της κάθε χρόνο, στις 19 Μαΐου.
Η γενοκτονία των Ποντίων είναι αναγνωρισμένη ως τέτοια επισήμως από δύο κράτη, την Ελλάδα με Νόμο του 1994 (N 2193/1994) και από τη Σουηδία με υπερψήφιση στο Σουηδικό κοινοβούλιο στις 11 Μαρτίου 2010[7].Από την άλλη πλευρά το Τουρκικό κράτος αρνείται κατηγορηματικά μέχρι σήμερα,πως υπήρξε γενοκτονία και αυτό το θέμα αποτελεί εδώ και χρόνια μία σημαντική διαφωνία Ελλάδας-Τουρκίας.

Ήθη και έθιμα

Οι Πόντιοι χαρακτηρίζονται από τα έντονα στοιχεία παράδοσης και εθίμων που μετέφεραν από τον Πόντο. Οι χοροί, η ποντιακή διάλεκτος και κάποια από τα έθιμα διατηρούνται μέχρι και σήμερα.

Δείτε επίσης

Ποντιακή διάλεκτος
Ποντιακά Κάλαντα
Ποντιακοί χοροί
Δημοκρατία του Πόντου

Εξωτερικές Συνδέσεις

Η Γενοκτονία των Ελλήνων
Η γενοκτονία των Ποντίων
Η γενοκτονία των Ποντίων-στοιχεία
Τραπεζούντα
Εικόνα

Παραπομπές

Jump up ↑ Alan John Day, Roger East, Richard Thomas (2002). A Political and Economic Dictionary of Eastern Europe. Psychology Press. σελ. 454. ISBN 1857430638. «Pontic Greeks An ethnic Greek minority found in Georgia and originally concentrated in the breakaway republic of Abkhazia. The Pontic Greeks are ultimately descended from Greek colonists of the Caucasus region (who named the Black Sea the Pontic Sea)»
Jump up ↑ Totten, Samuel; Bartrop, Paul Robert; Jacobs, Steven L. (2008). Dictionary of Genocide: A-L. ABC-CLIO. σελ. 337. ISBN 0313346429. «Pontic Greeks, Genocide of.»
Jump up ↑ Christopher Moseley: Encyclopedia of the world's endangered languages, Abingdon 2007. σελ. 265.
Jump up ↑ Jakob Philipp Fallmerayer: Fragmente aus dem Orient. Zweiter Band. Stuttgart und Tübingen, 1845. σελ. 102.
Jump up ↑ Jakob Philipp Fallmerayer: Fragmente aus dem Orient. Zweiter Band. Stuttgart und Tübingen, 1845. σελ. 155.
Jump up ↑ Φάνης Μαλκίδης, Κοινωνία και Γλώσσα των Ποντίων, εισήγηση στο Διεθνές Συνέδριο «Γλώσσα και κοινωνία» της Φιλολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μινσκ της Λευκορωσίας, 1-2/12/2006. Ανακτήθηκε 26/08/2013.
Jump up ↑ διαδικτυακή εφημερίδα Ζούγκλα, Η Σουηδία αναγνώρισε τις γενοκτονίες Ποντίων και Αρμενίων

Πηγή: http://el.wikipedia.org/wiki/Πόντιοι (11-05-2014)